اعمالی که برای بیرون آمدن از قبر مفیدند!

یکى از مواقع هولناک قیامت ساعتى است که انسان از قبر خود بیرون مى آید و این ساعت یکى از آن سه ساعتى است که سخت‌ترین ساعات و وحشتناک‌ترین آن‌ها براى فرزندان آدم است.

حق تعالى در سوره معارج فرمود:

«فَذَرْهُمْ یَخُوضُوا وَیَلْعَبُوا حَتَّى یُلَاقُوا یَوْمَهُمُ الَّذِی یُوعَدُونَ

یَوْمَ یَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ سِرَاعًا کَأَنَّهُمْ إِلَى نُصُبٍ یُوفِضُونَ

خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذَلِکَ الْیَوْمُ الَّذِی کَانُوا یُوعَدُونَ :

پس بگذارشان یاوه گویند و بازى کنند تا روزى را که وعده داده شده‏اند ملاقات نمایند.

روزى که از گورها [ى خود] شتابان برآیند، گویى که آنان به سوى پرچمهاى افراشته مى دوند.

دیدگانشان فرو افتاده، [غبارِ] مذلّت آنان را فرو گرفته است. این است همان روزى که به ایشان وعده داده مى‏شد. » 1

از ابن مسعود روایت شده که گفت: من در خدمت حضرت امیرالم?منین (علیه السلام) نشسته بودم که آن جناب فرمود: همانا در قیامت پنجاه موقف است هر موقفى هزار سال؛ موقف اول بیرون آمدن از قبر است که هزار سال با بدن برهنه و پاى برهنه با حال گرسنگى و تشنگى در جائى نگهدارى مى شوند، پس هر که از قبر خود با ایمان به خدا و به بهشت و دوزخ و حساب و قیامت بیرون آید و به خدا و اقرار کند و پیامبرش را تصدیق کند ، از تشنگى و گرسنگى نجات خواهد یافت. 2

و حضرت امیرالم?منین (علیه السلام) در نهج البلاغه فرموده: «و ذلک یوم یجمع الله فیه الاولین و الآخرین لنقاش الحساب و جزاء الاعمال خضوعا قیاما قد الجمهم العرق و رجفت بهم الاءرض و احسنهم حالا من وجد لقدمیه موضعا و لنفسه متسعا.» 3 روزى که خداوند خلق اول و آخرین را براى رسیدگى به حساب و اعمالشان در یک جا جمع فرماید و حال مردم در آن روز به این نحو است که خاضع و فروتن ایستاده اند، و عرق‌های ایشان تا دهان های ایشان رسیده و زمین ایشان را به سختى و شدت مى جنباند و از میان مردم حال آن کسى خوب است که براى قدم هاى او جایى باشد و به قدر کافى توان نفس ‍کشیدن را داشته باشد.

شیخ کلینى از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که مثل مردم هنگام ایستادن در روز قیامت مانند تیر است در ترکش؛ یعنى همچنانکه تیرها را دسته کرده ، در ترکش جاى مى دهند به حدى که از تنگى تکان نمى خورند، همین طور جاى آدمى در آن روز به حدى تنگ است که توان حرکت از جاى خود ندارد. 4

اعمالی که برای بیرون آمدن از قبر مفید هستند

بدان که چیزهایی که برای این موقف سودمند است، بسیار است و ما به چند نمونه از آن اشاره می کنیم:

1- شیخ صدوق از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که: «هر کس از م?منى اندوهى را برطرف کند، حق تعالى بر طرف کند از او اندوه هاى آخرت را و بیرون آید از قبر خود در حالیکه دلش خنک و سرد باشد. 5

3- شیخ کلینى و صدوق از ((سُدیر صیرفى)) روایت کرده اند در خبر طولانى که گفت: حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: که چون حق تعالى م?من را از قبرش بیرون آورد، بیرون شود با او مثالى یعنى قالبى و کالبدى که پیش روى او باشد، پس م?من هر چه بیند، هولى از هول هاى روز قیامت، آن مثال به او مى گوید: اندوهناک مشو و مترس و مژده باد تو را به سرور و کرامت از حق تعالى و پیوسته او را بشارت دهد تا در مقام حساب؛ پس حق تعالى حساب آسانى از او بگیرد و او را به بهشت فرمان دهد و آن مثال در جلو او باشد.

پس م?من به او گوید: خدا رحمت کند تو را خوب رفیقى براى من بودى؛ از قبر با من بیرون آمدى و پیوسته مرا به سرور و کرامت از حق تعالى بشارت دادى تا دیدم من آن را. پس تو کیستى؟ گوید: من آن سرور و شادى هستم که بر قلب برادر م?من خود در دنیا وارد کردى؛ حق تعالى مرا خلق فرموده تا تو را بشارت دهم. 6

3- و نیز شیخ کلینى از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که فرمود: هر که برادر م?من خود را لباس زمستانى یا تابستانى بپوشاند، و آنکه بر او سختی هاى مرگ را آسان کند، و گشاد کند قبر او را و آنکه وقتى که از قبر خود بیرون آید فرشتگان را با مژده ملاقات کند؛ یعنى ملائکه او را بشارت دهند و اشاره به همین است آیه شریفه: 103 سوره انبیاء؛ «وَ تَتَلَقَّاهُمُ الْمَلَائِکَةُ هَذَا یَوْمُکُمُ الَّذِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ» 7

4- خواندن دعاى جوشن کبیر در اول ماه رمضان است. 8

در اینجا مطلبی را مناسب آن موضوع برایتان می آوریم؛

شیخ اجل امین الدین طبرسى (رحمه الله علیه) در مجمع البیان از «براء بن عازب» نقل کرده که «معاذ بن جبل» نشسته بود نزدیک حضرت رسول صلى الله علیه و آله در منزل «ابى ایوب انصارى» پس معاذ گفت: یا رسول الله خبر ده مرا از قول حق تعالى «یَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا » روزى که در «صور» دمیده شود، و گروه گروه بیایید

حضرت فرمود: «اى معاذ س?ال کردى از امر عظیمى؛ بعد فرمود: ده صنف از امت من متفرق و پراکنده محشور مى شوند که خداوند ایشان را از مسلمانان جدا کرده و تغییر صورتشان را به این صورت ها تغییر داده است:

اول: بعضى به صورت بوزینه باشند .

دوم: بعضى به صورت خوک ها .

سوم: بعضى نگونسار باشند، به این طریق که پاهایشان از بالا و صورت هایشان از زیر و ایشان را با صورت هایشان به محشر بکشند .

چهارم: بعضى کور باشند که رفت و آمد کنند .

پنجم: بعضى کران و گنگان باشند که چیزى نفهمند .

ششم: بعضى زبانهایشان بمکند در حالى که چرک و خون از دهانشان جارى باشد .

هفتم: بعضى با دست ها و پاهاى بریده محشور شوند .

هشتم: بعضى به تنه هاى درخت آتشین آویخته باشند .

نهم: بعضى از مردار، گندیده تر باشند .

دهم: بعضى پوشیده باشند از قطران (مس) که تمام اندام ایشان را گرفته و پیراهن ها به پوست هاى ایشان چسبیده باشد .

1- پس آنهائى که به صورت بوزینه اند ، اشخاصى هستند که سخن چینى و نمامى مى کردند.

2- و آنهائى که به صورت خوکها باشند ، کسب‌هاى حرام داشتند.

3- و اما آنان که نگونسارند ، پس خورندگان ربا مى باشند.

4- و آنان که کورند کسانى اند که با ستم ، داورى می کنند.

5- و آنان که کر و گنگ مى باشند اشخاصى هستند که دچار عجب و خودبینى اند.

6- آنان که زبان هایشان را مى مکند ، علما و قاضیانند که اعمالشان مخالف با گفتارشان مى باشد.

7- و آنان که دست ها و پاهایشان بریده شده کسانى اند که همسایگان خود اذیت می کنند.

8- و آنان که به دار آتشین آویخته شده اند کسانى هستند که سعایت و سخن چینى مى کنند برای مردم نزد سلطان

9- و آنان که از مردار گندیده ترند ، اشخاصى اند که بهره می برند از شهوات و لذات و منع می کنند حق خدا را که در اموالشان بوده است.

10- و آنان که جبه هائى از قطران بر تن دارند مردم خودخواه و مغرورند. 9

پی نوشت ها:                

1) سوره معارج / آیات 42-44

2) بحارالانوار / ج 7 / ص 111

3) نهج البلاغه / خطبه 102

4) مالی مفید/ ص 144

5) کافی / ج 2/ ص 199

6) کافی / ج 2/ ص 190

7) کافی / ج 2/ ص 204

8) مصباح کفعمی / ص 246

9) مجمع البیان/ ج 10ص242